Công nghệ 3G chính thức triển khai tại Việt Nam vào tháng
10-2009 khi Công ty Dịch vụ viễn thông (VinaPhone) khai trương mạng di
động công nghệ 3G băng thông rộng, tốc độ cao đầu tiên.
Sự xuất hiện của công nghệ 3G đã tạo điều kiện thúc đẩy thị trường
viễn thông Việt Nam phát triển sôi động, nhanh chóng hội nhập với viễn
thông thế giới, đồng thời góp phần xóa khoảng cách số giữa nông thôn và
thành thị, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Ngày 15-9-2009, giấy phép triển khai và cung cấp dịch vụ 3G đã được
Bộ Thông tin và Truyền thông trao cho bốn đơn vị là Tập đoàn Bưu chính -
Viễn thông Việt Nam - Công ty Dịch vụ Viễn thông (VinaPhone); Công ty
Thông tin di động (VMS - MobiFone), Tập đoàn Viễn thông quân đội
(Viettel) và Liên danh Công ty Viễn thông điện lực - Công ty cổ phần
viễn thông Hà Nội. Chỉ sau đúng một tháng được cấp phép, VinaPhone đã
trở thành doanh nghiệp đầu tiên chính thức khai trương mạng di động 3G.
Tiếp sau đó, các mạng di động khác như MobiFone, Viettel... lần lượt
cung cấp dịch vụ này. Ðến nay, sau 18 tháng triển khai, với 30.334 trạm
thu phát sóng 3G, mạng 3G của các doanh nghiệp đã phủ sóng rộng trên
toàn quốc đáp ứng khả năng truy nhập in-tơ-nét của người dân, tỷ lệ phủ
sóng theo dân số từ 54,71% đến 93,68%, tổng số thuê bao 3G đạt hơn tám
triệu thuê bao, tốc độ truy nhập đạt đến 7,2 Mb/s và tỷ lệ thành công
cuộc gọi đạt hơn 98%. Ðặc biệt, việc ra đời USB 3G để truy nhập
in-tơ-nét đã góp phần nhanh chóng đưa dịch vụ in-tơ-nét đến vùng sâu,
vùng xa, đem lại nhiều tiện ích cho người sử dụng.
Phó Giám đốc VinaPhone Hoàng Trung Hải cho biết, đến nay, VinaPhone
đã đầu tư hơn 5.000 tỷ đồng xây dựng mạng 3G, hiện VinaPhone có 3,7
triệu thuê bao thường xuyên sử dụng dịch vụ 3G, lưu lượng dịch vụ tăng
trưởng 17%/tháng, trong đó chủ yếu là các dịch vụ Mobile Internet,
Mobile Broadband... Tại thời điểm khai trương dịch vụ 3G, VinaPhone đã
lắp đặt và đưa vào sử dụng 3.114 trạm thu phát sóng 3G, phủ sóng 63
tỉnh, thành phố. Ðến năm 2010, tổng số trạm thu phát sóng 3G của
VinaPhone được nâng lên 6.300 trạm. Năm 2011, VinaPhone tiếp tục đầu tư
thêm 2.440 trạm, tích hợp cả 2G và 3G. Và đến nay, sau 18 tháng mạng 3G
đi vào hoạt động, VinaPhone đã lắp đặt tổng số 8.745 trạm, trong đó đã
phát sóng 7.500 trạm, đạt 139,8% mức cam kết và mức độ sử dụng năng lực
hạ tầng mạng lưới 3G là 53%.
Tháng 12-2009, mạng di động MobiFone cũng chính thức triển khai dịch
vụ 3G. Ðến nay, mạng di động này đã có 5.400 trạm thu phát sóng 3G, và
hết năm 2011, dự kiến có 8.500 trạm trên toàn quốc, vượt 900 trạm so với
mức cam kết. Phó Tổng Giám đốc VMS - MobiFone Nguyễn Ðăng Nguyên cho
biết, việc triển khai dịch vụ 3G đã giúp hình ảnh và thương hiệu
MobiFone nổi bật, được khách hàng dễ dàng nhận diện. Về phía nhà cung
cấp, trong bối cảnh doanh thu dịch vụ thoại và nhắn tin có xu hướng giảm
thì doanh nghiệp buộc phải tìm kiếm các dịch vụ mới để bù đắp doanh
thu. Dịch vụ 3G đã đem lại doanh thu lớn cho MobiFone, nhất là doanh thu
từ dịch vụ truyền dữ liệu (data), lưu lượng dịch vụ này tăng gấp mười
lần so với trước đây.
Mặc dù số trạm thu phát sóng 3G của cả hai mạng VinaPhone và MobiFone
đến thời điểm này đều đã vượt mức cam kết với Bộ Thông tin và Truyền
thông. Tuy nhiên, để tiếp tục mở rộng phạm vi phủ sóng 3G cũng như để
nâng cao chất lượng dịch vụ thì các mạng di động vẫn cần tiếp tục đầu tư
các trạm thu phát sóng 3G. Song điều này không hề dễ dàng. Theo Phó
Tổng giám đốc VMS - MobiFone Nguyễn Ðăng Nguyên, việc triển khai hạ tầng
cho mạng 3G đang gặp khó khăn, nhất là tại các thành phố lớn, việc lắp
đặt các trạm 3G gặp phải sự phản đối của các hộ dân, hoặc bị các hộ dân
đòi tăng giá. Thời gian tới, mật độ lắp đặt các trạm thu phát sóng 3G sẽ
dày đặc hơn nên chắc chắn các nhà mạng sẽ càng gặp nhiều khó khăn.
Tương tự, VinaPhone cũng gặp khó khăn trong việc thuê mặt bằng để mở
rộng vùng phủ sóng, nhất là tại các khu vực có lưu lượng sử dụng cao,
nhiều vị trí quan trọng không thuê được mặt bằng để lắp đặt các trạm thu
phát sóng 3G. Một khó khăn khác mà các nhà mạng đang gặp phải là thiếu
vốn để tiếp tục đầu tư hạ tầng mạng 3G, nhất là trong bối cảnh hiện nay
khi lãi suất vay ngân hàng ở mức cao, tín dụng lại bị siết chặt. Cũng
giống như các doanh nghiệp di động khác, cả hai nhà mạng MobiFone,
VinaPhone đều kiến nghị Bộ Thông tin và Truyền thông cho phép giải ngân
số tiền mà các doanh nghiệp đặt cọc khi nhận giấy phép 3G bởi trên thực
tế, việc đầu tư hạ tầng 3G đã được hai mạng này hoàn thành trước thời
hạn, vượt mức cam kết.
Sau 18 tháng triển khai công nghệ 3G, có thể thấy việc phát triển 3G
là phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới cũng như điều kiện trong
nước. 3G đem lại nhiều dịch vụ tiện ích, hiện đại với chất lượng cao,
giá cước hợp lý cho người tiêu dùng. Với các nhà mạng, 3G đem lại doanh
thu khá lớn, là cơ hội để các mạng di động cạnh tranh thu hút khách
hàng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để tiếp tục thúc đẩy phát triển 3G
cũng như khai thác hiệu quả công nghệ này thì các doanh nghiệp cần phối
hợp các nhà cung cấp dịch vụ nội dung để triển khai thêm các dịch vụ
ứng dụng mới. Ðặc biệt, cần có chính sách, môi trường pháp lý quản lý
chặt chẽ các nhà cung cấp dịch vụ nội dung để khách hàng có thể tin
tưởng sử dụng dịch vụ.